Week 2: Het boek 'Niemand weet dat ik een mens ben'.

Erwin Mortier en Lieve Blancquaert, 'Niemand weet dat ik een mens ben'

Allereerst, waarom heb ik gekozen om me deze week te verdiepen in dit boek? Ik heb al les gehad over vluchtelingen, maar ik weet er nog steeds niet voldoende van. De mensen komen ook allemaal uit verschillende landen, wat het natuurlijk nog interessanter maakt om te weten te komen waarom ze naar ons vluchten, wat is de situatie waarin ze leven? Vaak weet ik dit niet, daarom wil ik deze strijd deze week aangaan!


Niemand weet dat ik een mens ben, een boek door Erwin Mortier en Lieve Blancquaert.
Erwin Mortier en Lieve Blancquaert zochten jonge vluchtelingen in opvangcentra en bundelden hun verhalen in Niemand weet dat ik een mens ben. De reden waarom ik voor dit boek heb gekozen is omdat het meer verteld over vluchtelingen en hun land. Voornamelijk hun land wekt mijn interesse op. Waarom willen mensen van een land zo graag naar België komen? Wat is er dan zo slecht in hun land? Wat hebben ze meegemaakt dat de titel van het boek is 'Niemand weet dat ik een mens ben'. Kiezen ze bewust om hun te verschuilen of zijn ze verplicht om dit te doen? Zouden ze nog terug willen naar hun land moest de situatie beter zijn? Is de situatie van hun land op dit moment beter? 


Ik wil je graag meer vertellen over dit boek, de situatie waarin sommige mensen leefden in hun land. Zo kan je het een beetje plaatsen waarom ze naar België zijn gekomen. Hopelijk zijn jullie klaar voor de tocht door het onbekende..


Oh, wacht! Waarom kies ik net voor deze mensen? Omdat ze bij me bleven hangen, ze lieten me echt het gevoel krijgen van "AMAI, ik zou niet weten wat ik moest doen wanneer ik in hun schoenen zou staan".


Iedereen komt ergens vandaan

Zusjes Gyselinde, Rana en Marina uit Angola

Angola, Afrika

Angola was tot 1975 een Portugese kolonie. Zoals wel meer landen in Centraal-Afrika werd ook Angola tijdens de Koude Oorlog het toneel van een bloederige burgeroorlog tussen verschillende inlandse verzetsbewegingen die elk de steun kregen van landen als Zuid-Afrika, Cuba en de Sovjet-Unie, die hun invloedssfeer op het continent wilden behouden of versterken. Om die reden trok Zuid-Afrika in 1978 het land in, een bezetting die pas tien jaar later, na bemiddeling door de Verenigde staten, werd opgeheven, wat zeker geen einde betekende van de burgeroorlog. Pas in 2002 kwam het tot een staakt-het-vuren. De jarenlange burgeroorlog heeft veel Angolezen in diepe armoede gedompeld, en de strijd tussen de verschillende politieke bewegingen heeft veel bloed doen vloeien. Vandaag is de situatie er min of meer rustig, maar de verkiezingen van 2008 verliepen alles behalve stabiel. Feitelijk is Angola een eenpartijstaat, geregeerd door een president die neit veel van democratische procedures moet hebben. De familie van Gyselinde, Rana en Marina was waarschijnlijk politiek actief en het slachtoffer van vervolging.

Het land was tot 1975 een Portugese kolonie. Zoals wel meer landen in Centraal-Afrika werd ook Angola tijdens de Koude Oorlog het toneel van een bloederige burgeroorlog tussen verschillende inlandse verzetsbewegingen die elk de steun kregen van landen als Zuid-Afrika, Cuba en de Sovjet-Unie, die hun invloedssfeer op het continent wilden behouden of versterken. Om die reden trok Zuid-Afrika in 1978 het land in, een bezetting die pas tien jaar later, na bemiddeling door de Verenigde staten, werd opgeheven, wat zeker geen einde betekende van de burgeroorlog. Pas in 2002 kwam het tot een staakt-het-vuren. De jarenlange burgeroorlog heeft veel Angolezen in diepe armoede gedompeld, en de strijd tussen de verschillende politieke bewegingen heeft veel bloed doen vloeien. Vandaag is de situatie er min of meer rustig, maar de verkiezingen van 2008 verliepen alles behalve stabiel. Feitelijk is Angola een eenpartijstaat, geregeerd door een president die neit veel van democratische procedures moet hebben. De familie van Gyselinde, Rana en Marina was waarschijnlijk politiek actief en het slachtoffer van vervolging.

Vlag Angola

Vluchtelingen in Angola

vluchteling, Angola

Na de burgeroorlog in Angola liggen in het hele land nog landmijnen die verborgen liggen onder verschillende wegen, spoorwegen en akkers. De weg die de vluchtelingen afleggen naar huis is voor hen hierdoor extra gevaarlijk. Door deze reis af te leggen zijn al heel wat Angolese kinderen en volwassenen gewond geraakt. 

Angola is ook een van de landen in Afrika met de meeste armoede. De CIA World Factbook schatte dat in 2003 70% van de bevolking onder de armoedegrens leefde.






Huidige situatie in Angola


Na de dood van Unita-leider Jonas Savimbi, in 2002 werd het staakt-het-vuren bereikt, en sindsdien worden pogingen gedaan tot wederopbouw van het land. MPLA en Unita zijn een ontwerp zijn een ontwerp voor een nieuwe grondwet overeengekomen, en hoewel de Unita nog niet volledig ontwapend is, en zich met diamantsmokkel bezighoudt, zijn de VN-sancties tegen Unita opgeheven. De belangrijkste problemen waar het land nu nog steeds mee kampt zijn de terugkeer van vele vluchtelingen, de re-integratie van Unita-rebellen in de bevolking en de vermindering van de eenzijdige economische afhankelijkheid van aardolie.


Op dit moment is Dos Santos met MPLA aan de macht. Een echte democratie is er niet echt in Angola. Er bestaan ondertussen wel al meerdere oppositiepartijen in de Angolese politiek, maar zij bestaan enkel omdat de MPLA zo stevig in het zadel zit. Ook op economisch vlak heeft de MPLA de meeste zeggenschap. De olieopbrengsten leveren Dos Santos en het patronagenetwerk van het MPLA jaarlijks miljarden dollars op. 




Misschien kan ik jullie best even toelichten wat Unita en MPLA zijn?


Unita is de op één na grootste politieke partij van Angola en een voormalig rebellenleger. 
MPLA was een Angolese bevrijdingsbeweging, in 1956 opgericht om de Portugese koloniale machthebber te verdrijven.

Jonas Savimbi

Jonas Savimbi  was de leider van Unita, de anticommunistische organisatie  in Angola die vanaf halverwege jaren zestig eerst tegen de Portugese koloniale machthebber streed. Hij werd in 2002 gedood tijdens de gevechten met het reguliere Angolese leger. Unita was de op één na grootste politieke partij van Angola.

Dos Santos

Dos Santos is een Angolees politicus. Kort na de oprichting van de Volksbeweging voor de Bevrijding van Angola in 1961 werd hij hier lid van. 

Betrokkenheid vrouwen en kinderen bij het conflict

Veel vrouwen werden het slachtoffer van de burgeroorlog. Ze proberen door in organisaties te stappen of deze op te richten te strijden voor de rechten van de mens of voor vrede. Tijdens het conflict zijn ook heel wat kinderen door verschillende strijdende partijen actief ingezet als kindsoldaat. Een groot aantal van deze kinderen werd ontvoerd of de meisjes werden gebruikt (misbruikt) als seksslavin door de aanvoerders in de gewapende bewegingen. Na het einde van de oorlog die Angola kende begon men met een wederopbouw  maar kinderen krijgen bijna geen ondersteuning en konden dus niet op een normale wijze terug deel nemen aan de samenleving.

Zo kan je dus ook wel begrijpen dat deze drie meisjes naar België gevlucht zijn, hun  eigen land was niet stabiel genoeg om een degelijk leven te leiden. Ik ga jullie nu meer vertellen over enkele zaken die me van hun verhaal is bijgebleven....

Ja, ik houd een schriftje bij. 

Ik zoek het even.

Ik schrijf alles op, 

om niets

te vergeten.

De meisjes moesten altijd en overal opnieuw hun verhaal doen. Wanneer het verhaal niet overeenkwam met een vorige verhaal dan konden ze het vergeten om hier in België te blijven. Ook was het belangrijk dat ze alle drie hetzelfde verhaal vertelden. 

Wij zijn zussen,

Wij beschermen elkaar.

Marina had een vriendin in het opvangcentrum waar ze het goed mee kon vinden, maar op een bepaald moment praatte de vriendin niet meer tegen haar. Ze begon haar zelfs te pesten. De andere zussen konden dit niet laten gebeuren en verdedigden natuurlijk hun zusje. Ze moesten van de begeleiders vertrekken uit het opvangcentrum. Het was een meisje uit Nigeria en een meisje uit Rusland tegen hun drie. De begeleiders zeiden dat ze in de meerderheid waren dus dat het beter was dat zij weg zouden gaan. Je moet denken dat zij degene waren die gepest werden en toch....Ze vonden dat zij degene waren die agressief waren.... Dus moesten ze voor de zoveelste keer vertrekken naar een andere plaats.


België is het beste land

Xairtdaa, Mongolië

Mongolië

Het land waar Xairtdaa vandaan komt, was tot 1990 een communistische eenpartijstaat die sterk onder invloed van de Sovjet-Unie stond en geregeld het toneel vormde van spanningen met de Volksrepubliek China. Sinds 1990 is het land een republiek, geschraagd door een democratisch stelsel. Traditioneel waren de Mongoolse volkeren landbouwers en veetelers die er een nomadische levenswijze op na hielden. Onder de invloedssfeer van de Sovjet-Unie werden sectoren als de mijnbouw prominenter,

maar na de instorting van het Sovjetregime won de landbouw opnieuw aan belang. Mijnbouw en andere zware industrieën bleven wel bestaan en nemen, ook door de jonger naar ertsen van nieuwe economische grootmachten zoals China en India, weer aan gewicht toe. Sociaal bestaat er in het land een sterke tweedeling tussen een rurale bevolking die zich aan de traditionele veeteelt wijdt en een urbane populatie in en om de industriegebieden, waar ook gemeenschappen van buitenlandse arbeiders leven. Deze situatie zorgt soms voor spanningen. De introductie van de democratie leidde ook tot een bloei van de vrije handel. Om en nabij de dertigduizend private ondernemingen zouden in Mongolië gevestigd zijn, de grote meerderheid in de hoofdstad Ulaanbaatar. Xairtdaas vader moet een van die ondernemers geweest zijn.

Vlag Mongolië

Mongolië op politiek vlak


Afgelopen jaren heeft Mongolië een transformatie gemaakt. Van een satellietstaat afhankelijk zijnde van de Sovjet-Unie heeft het land zicht in enkele jaren tijd ontwikkeld tot een democratische rechtstaat, met een dynamische particuliere sector. De eerste vrije parlementsverkiezingen in 1990 en 1992 werden gewonnen door de voormalige communistische partij MPRP. De verkiezingen in 1996 was het de eerste niet- communistische regering die aan de orde kwam, de "Democratic Union Coalition". 

Deze positieve ontwikkelingen hebben een belangrijke bijdrage geleverd op het feit dat de internationale donorgemeenschap steun is blijven geven aan het land. De omslag van een communistisch bestel naar een nieuwe, democratische, variant verloopt wel nog steeds moeizaam. Sinds 1996 hebben drie ministers- presidenten hun ontslag genomen, en begin 2000 viel de Democratische Coalitie uiteen.




Xairtdaa verteld ons in zijn verhaal dat in de tijden van Dzjengis Khan het land Mongolië veel groter was dan nu. Wie was Dzjengis Khan?

Dzjengis Khan

Hij was een Mongools heerser en veroveraar. Dzjengis verenigde de Mongoolse stammen en stichtte het grootste imperium in de wereldgeschiedenis in termen van oppervlakte, dat zich uitstrekte van China tot aan de rivier de Donau. Terwijl hij aan de macht was vonden er enkele grote massamoorden plaats. Waaronder een slachting in Nisjapoer die naar schatting 1,7 miljoen mensen het leven kostte.

Leuk weetje, zijn naam betekent “opperste leider”. 

Omdat ik graag nog meer over deze 'Opperste leider' wou weten heb ik de volgende documentaire bekeken. Ik vind deze echt wel de moeite om gezien te hebben. Het vraagt wel 49 minuten van jullie tijd, maar het is de moeite waard. Beelden vertellen zoveel meer dan enkel de uitleg.... Veel kijkplezier!

Xairtdaa is naar België gevlucht omdat hij bij zijn thuis niet meer kon leven, zijn vader was gestorven en zijn stiefmoeder moest hem niet. De vader van Xairtdaa was een man die wist hoe hij iets moest aanpakken. Xairtdaa had het dan ook goed toen zijn vader nog leefde, hij ging naar een gewone school, liep altijd netjes rond. Zijn stiefmoeder was allen geïnteresseerd in het geld van zijn vader. Hij moest dan ook stoppen met naar school gaan en onmiddellijk gaan werken toen zijn vader er niet meer was. Xairtdaa had het geluk dat zijn vader hem geld had achtergelaten op een rekening...Met dit geld is hij dan naar België geraakt. 

Als je geld hebt,
dan kan je alles,


in Mongolië


Xairtdaa heeft mensen betaald om tot in België te geraken. Anderen hebben (tegen betaling natuurlijk) alles geregeld voor hem. Zijn 'nieuwe' papieren, vervoer, onderdak,.... om naar hier te komen.


Eens in België dacht hij dat het anders zou zijn... Dat mensen zo ook wel eens iets voor je zouden doen, maar dat was niet het geval.


Geef me vijfhonderd euro, zei die man,
en je kunt hier in de keuken werken.


Xairtdaa moest hier betalen om ergens te kunnen werken. Maar hij had dat nodig, hij moest geld verdoenen om te overleven, zijn woonplaats te betalen, zijn kleren te kunnen kopen,....


Maar toch is Xairtdaa blij dat hij in België is, hij is van zijn stiefmoeder af en het is hier beter dan daar.


Ik ben blij dat ik in België ben.
In België is het beter dan in Mongolië,
het is hier rustig voor mij.


België is het beste land.


Hij is nooit bang geweest tijdens zijn lange tocht. Nooit, dat is echt waar. Weet je waarom niet? Omdat hij in Mongolië, na de dood van zijn vader, iedere dag meer dan dertig meter onder de grond moest kruipen om te werken. Hij moest in de mijn werken van zijn stiefmoeder.

Xairtdaa zou graag terug naar Mongolië willen gaan om zijn broer te gaan zoeken, maar dat kan NOG niet...

Ik moet eerst zicht krijgen

op mijn leven hier.

Als ik nu naar mijn land zou gaan,

kan ik daar geen leven hebben, 

en als ik zonder de juiste papieren vertrek,

verlies ik mijn leven hier.


Hij moet eerst een document hebben waarmee hij in België kan blijven, anders kan hij het land niet uit, want als hij België zou verlaten, mag ik niet meer terugkeren.


Voor Xairtdaa was het ook een hele aanpassing om in België te komen wonen... Ieder land heeft zo zijn eigen cultuur, iedereen heeft andere regels en gewoontes. Daar wil ik straks toch nog even op verder gaan wanneer ik de personen van dit boek besproken heb. 


Bij ons ben je nooit alleen

Tim en Doris, Burundi

Burundi, het Centraal-Afrikaanse land van waaruit de negenjarige Tim naar zijn tante Doris in Brussel gestuurd werd, is een van de tien armste landen ter wereld. De moderne geschiedenis van Burundi begint na de Eerste Wereldoorlog, toen het verslagen Duitsland het gebied aan België overdroeg, samen met het huidige Rwanda. Ruanda-Urundi, zoals de beide mandaatgebieden toen gezamenlijk heetten, werd daardoor feitelijk onderdeel van het Belgische koloniale imperium. De problemen die Doris ondervonden heeft, en die haar familie ertoe dwongen haar neefje Tim aan haar hoede toe te vertrouwen, vloeien voor een groot deel voort uit de koloniale erfenis. Zowel in Ruanda als in Urundi behielden behielden de Belgen de traditionele adel en monarchie als een onderdeel van het koloniale bestuurssysteem. Het Tutsi-volk dat grotendeels de regerende kaste uitmaakte, overheerste het veel talrijke Hutu-volk. Desondanks vielen in de realiteit de etnische scheidslijnen lang niet zo scherp te trekken. Bij de onafhankelijkheid in 1962 werd Urundi de monarchie Burundi, waarbij de heersende Tutsi-kaste de koning leverde. Vier jaar later werd de republiek uitgeroepen en de monarchie verdreven. Burundi's geschiedenis blijft sindsdien getekend door spanningen tussen Hutu's en Tutsi's. Geregeld hebben zich uitbarstingen van moorddadig geweld voorgedaan, die niet zelden een genocidair karakter hadden. De tragedie van Burundi heeft, samen met de genocide in Rwanda, in niet geringe mate de totale ontwrichting in het gebied van de Grote Meren in de hand gewerkt. Het geweld van de afgelopen decennia heeft van het land en zijn bevolking dus een zware tol geëist. Het huidige regime probeert nu de bevolkingsgroepen in het land met elkaar te verzoenen. Op dit ogenblik zijn ongeveer een half miljoen vluchtelingen naar Burundi teruggekeerd, wat opnieuw voor grote interne spanningen zorgt, onder meer door disputen over eigendom van grond en huizen. Ook economisch is het land verre van hersteld. Het is mogelijk dat Tims familie de jongen voor zijn veiligheid naar België heeft gestuurd maar evenzeer kan men hem het land uit gesmokkeld hebben omdat hij hier een betere toekomst kan opbouwen. Wellicht hebben beide redenen een rol gespeeld.




Het is bij deze uitleg misschien wel belangrijk om wat meer te weten over de situatie tussen de Hutu's en de Tutsi's. 


Zoals in Rwanda, wordt de moderne geschiedenis van Burundi gekenmerkt door een voortdurende strijd tussen de Hutu's en de Tutsi's. Het bestaat voor 85% uit Hutu's en 14% uit Tutsi's, toch overleefden de Tutsi's tot aan de eerste democratische verkiezingen van het land, die werden gewonnen door de Hutu's.


De verkiezingen stoppen de burgeroorlog niet, sindsdien zijn er meer dan 150 000 mensen gedood. Er werden voornamelijk Tutsi vrouwen en kinderen vermoord door Hutu gewapende mannen.


Wanneer de nieuwe president, Pierre Buyoya werd benoemd, nam de Tutsi de macht over. Vele andere landen veroordeelden de staatsgreep. De Verenigde Naties rapporteerden meer dat meer dan 1100 burgers werden gedood door het Burundese leger. In de meeste gevallen waren de Hutu-vluchtelingen het slachtoffer hiervan.

Hier even wat meer duidelijkheid...

Zoals je kan lezen in de uitleg en kan zien in de video was dit geen goede situatie om Tim in groot te laten brengen. Tim is zelf ook blij dat hij in België woont. Hij zegt zelf ook dat hij twee mama's heeft, eentje in Burundi en eentje hier.

Even een verhaal van Tim dat me wel raakte, stel je voor dat je dit moet zien als kind of zelfs nu nog.

Ik was nog jong
Ik zat op school.


Ik weet nog dat ik naar school ging
en op straat over de lijken
moest stappen.


Die nacht hadden we ook niet geslapen,
want er werd de hele tijd geschoten,


maar 's ochtends, je moest toch


je leven leiden. Zo hebben we vijf, zes jaar overleefd.


Wanneer ik dit lees, raakt me dit wel. Stel je voor dat je in zo een situatie moet groot gebracht worden. Zelfs in België had Tim schrik, het was nieuwjaarsnacht, toen het vuurwerk begon. Tim wist niet hoe hij zich moest houden, hij dacht dat de oorlog in België uitgebroken was. De dag nadien, toen hij over de straat liep, en mensen rustig over straat zag lopen, er was helemaal niets aan de hand. Toen was hij pas gerust.


Wel, Ik ga jullie niet al de verhalen toelichten van alle personen die in het boek voorkomen. Volgens mij weten jullie zelf allemaal al waar ik naartoe wil gaan met deze uiteenzetting, niet? We hebben hier te maken met vluchtelingen die naar ons land komen. Waarom? Ze hebben allemaal verschillende redenen, vaak dezelfde, soms ook andere redenen. 

Elke dag horen jullie wel eens iets over vluchtelingen in het nieuws. Zo kan het volgende artikel van de redactie ons ook vertellen dat 'België een populaire bestemming is voor asielzoekers.'

België populaire bestemming voor asielzoekers

Bron: www.deredactie.be

In verhouding tot de meeste landen trekt België de meeste asielzoekers aan. Meer dan de andere Europese landen. Dit laat Commissaris- generaal Dirk Van Den Bulck ons weten in een artikel dat ik gelezen heb. Wanneer we in de verschillende opvangcentra gaan kijken, kan je zien dat ons land zo een 20 000 asielzoekers heeft.

Wat zijn de oorzaken hiervan?

Oorzaak 1: Ze hebben al een landgenoot die verblijft in een asiel hier in België.

Oorzaak 2: Het rooskleurige beeld dat bij asielzoekers wordt opgehangen dat zij hier veel mogelijkheden hebben voor verblijf en tewerkstelling hier in België.

Oorzaak 3: Het toenemende geweld dat er in de wereld is waardoor meer mensen op de vlucht slaan.

Dirk Van Den Bulck

Dit zijn drie oorzaken die je ook ziet terug komen in de verhalen van de mensen die ik eerder besproken heb. Je kan hen natuurlijk ook geen ongelijk geven om weg te lopen van zo een situatie!

Men besteedt in ons land blijkbaar ook heel wat aandacht aan asielzoekers, wat ik natuurlijk ook zelf heel belangrijk vind. Stel je maar eens voor dat wij in hun schoenen zouden staan? Maar iedereen heeft hier wel een eigen mening over al die vreemde mensen die bij ons komen aankloppen tijdens hun zoektocht naar een beter leven.

Bronnenlijst


internet

ALJBRIABLE, Genghis Khan- BBC Documentary, internet, september 2011, (http://www.youtube.com/watch?v=AB5bX9m2G8w).

AMNESTY INTERNATIONAL, vrije meninguiting verdedig je met vuur, internet, september 2011, (http://www.aivl.be/).

BBC, Angola korte samenvatting, internet, september 2011, (http://conflictenteller.nl/conflict?cid=18).

CHIEF CHARLES, O., Jonas Savimbi, Angola Rebel Leader is dead, internet, september 2011, (http://www.nigeriamasterweb.com/SavimbiKilled.html).

LANDENWEB, mongolië samenleving, internet, september 2011, (http://www.landenweb.net/mongolie/samenleving/).

THE GALE GROUP, hutu and tutsu of Burundi, internet, september 2011, (http://www.faqs.org/minorities/Sub-Saharan-Africa/Hutu-and-Tutsi-of-Burundi.html).

UNHCR, R., vluchtelingen, internet, oktober 2011, (http://www.vormen.org/informatie/Vluchtelingen/index.html).