Week 3: Het boek ' En toen moest ik mijn broer doodbijten'

Het boek ‘ En toen moest ik mijn broer doodbijten’ was voor mij een hele opgave om te lezen. Eerst dacht ik van ‘Ja dat is een héél interessant boek’. Opeen bepaald moment kon ik echt niet meer verder lezen. Het is nochthans een goed boek maar het gaat vaak over hetzelfde. Het boek gaat over Els De Temmerman die twee jaar lang gewerkt en geleefd heeft in het opvangcentrum in Lira. Dit ligt in Noord- Oeganda. Er komen bij hen dagelijks kindsoldaten aan die heel wat hebben meegemaakt. Vaak zijn de kinderen meegesmokkeld en gebruikt als wapen. Kinderen van 5 of 6 jaar oud die met een wapen andere mensen moeten vermoorden. Els De Temmerman probeert deze ex-kindsoldaten terug te integreren in de samenleving, wat uiteraard geen eenvoudige opgave is. Het is voor haar frustrerend om dit te zien, moeilijk om te aanvaarden dat er kinderen zijn die haar en haar organisatie niet vertrouwen. Vaak geloven de kinderen niet dat zij hen wil helpen. Ze probeert via oproepen op de radio ex-kindsoldaten te laten spreken tegen de andere kindsoldaten. Maar de ‘meesters’ die heersen over deze kindsoldaten maken hen wijs dat het niet ‘echt’ is wat ze op de radio zeggen. Het zijn leugens. Want zij zijn ‘goed’ voor hen en mensen zoals Els De Temmerman niet. Terwijl het juist andersom is. Goedele Liekens ging ook langs bij Els De Temmerman. Ze ging er met een cameraploeg in een auto eens rondrijden en kijken hoe het eraan toeging. Natuurlijk, zoals we Goedele kennen deed ze weer een straffe uitspraak. Zo zei ze “als die mannen iets zeggen zal ik eens uitstappen en hen zeggen dat het moet stoppen.” Eens ze er rond reed kon ze alleen nog maar verbaast kijken en zeggen “ik wist niet dat het er zo erg aan toeging hier”. Uitstappen deed ze niet hoor. 

Zo denk ik ook dat wij ons niet kunnen voorstellen hoe het is om dat allemaal te zien. De problematiek van de kindsoldaten in Noord- Oeganda is kunnen wij ons niet inbeelden. Wanneer ik eens verder in het boek zat, wou ik wel meer weten over de kindsoldaten en hoe ze hen eigenlijk konden helpen om er weg te geraken. “

De situatie in Noord- Oeganda

De kinderen die op jonge leeftijd  ontvoerd worden in Noord-Oeganda zijn ontvoerd door rebellen die onder leiding staan van Joseph Kony. Hij laat ze opleiden tot echte moordmachines die moeten strijden tegen de regering van president Museveni. Er heerst geweld tussen de verschillende Etnische groepen, de machthebbers die corrupt zijn, uitbuiting van grondstoffen in Oeganda door de machtige groepen. De rijken zorgen er voor dat de armen zich niet kunnen ontwikkelen en geven hen geen kans om te overleven en hogerop te geraken.

Niet enkel in Oeganda zit dit probleem, ook in Soedan, Rwanda-Burundi en Congo lijden onder deze helse strijd. Heel dit gedoe tussen de rebellengroepen en krijgsheren heeft er al voor gezorgd dat er al miljoenen doden en vluchtelingen zijn. Het conflict is een van de grootste humanitaire drama’s van onze tijd.

Susan Rice, de Amerikaanse asjunct-staatssecretaris voor Afrikaanse zaken noemt het ‘de eerste Afrikaanse wereldoorlog’. De VN probeert heel deze situatie onder controle te krijgen. Zo probeert Els de Temmerman ook duidelijk te maken dat meer rijkere landen hier aandacht aan zouden moeten geven. Dit is vaak niet het geval. De reden hiervan is dan ook dat er geen politieke of economische belangen gemoeid zijn bij dit conflict. Het speelt zich daar af maar de rijkere landen zijn hier vaak niet zo ‘uitgebreid’ van op de hoogte.

De situatie is schrijnend. Veel dorpen werden zelfs volledig vernield en-, mensen leven samen in vluchtelingenkampen zonder water of elektriciteit. Duizenden kinderen worden ontvoerd om mee te vechten. Hulpgroepen proberen deze situaties te stabiliseren.  Niet enkel de strijd tussen rebellengroepen, maar ook de interne strijd binnen de moslimgezinde regering in het Soedanese Kathoum is een probleem. Zij steunen Kony ( de grote rebellenleider) in zijn strijd tegen Musevedi. Hierbij werken zij samen met het Zuid-Soedanese bevrijdingsleger van SPLA. Ze maken er misbruik van dat de lokale bevolking zo kwetsbaar is.

Els de Temmerman probeert heel wat zaken om de kinderen die ze opvangt terug op het goede pad te krijgen. Zo laat ze de leerlingen toneelstukjes spelen waarin ze kunnen laten zien wat ze hebben meegemaakt. Veel kinderen gaan hier helemaal in op, ze kunnen hun gevoelens er helemaal ingooien. Ze probeert ook onderwijs op gang te brengen en staande te houden. De financiële steun gaat dan ook naar het onderwijs. Maar er is wel een probleem met het banksysteem, het functioneert niet. Dit is een gevolg van de wijdverbreide corruptie. Hierdoor is ze verplicht om het geld rechtstreeks naar de kampen en dorpen te brengen.

Sinds 1992 bestaat er in Mogadishu geen echte regering meer. Er is dus ook geen leger dat onder toezicht staat maar een leger dat gewoon zijn gangetje gaat. Ook kan je er geen politie, gevangenissen of staatsscholen vinden. Alles is verwoest. Alle volkeren worden overgeleverd aan private milities en aan religieuze fundamentalisten.

Omdat Amerika enkel vliegtuigen stuurt om te spioneren op de activiteiten van Al Qaeda valt Somalië ten prooi aan de islamisering van vrouwen die verplicht zijn om met een burka trond te lopen, in scholen enkel de Koran aangeleerd wordt en de blijvende groei aan kindsoldaten

Els de Temmerman geeft niet op en blijft al die tijd strijden om de kinderen uit de wereld van soldaat zijn te halen en hen een nieuw leven te geven waarin ze gelukkiger zijn. Weliswaar wel op hun eigenste manier. Zo laat ze ook zien dat er gevallen zijn die het wel beter doen na de hulp die zij  heeft gegeven. De helft van de kinderen die ze heeft geholpen hebben succes geboekt en dit lijkt weinig maar toch is dit enorm veel!

Eind augustus 2006 werd er een vredesverdrag gesloten tussen regering en rebellen. Het kamp van Lira werd toen opgedoekt. Els de Temmerman ging toen aan het werk als hoofdredacteur van een krant in Oeganda. Er zijn wel nog steeds 10 000 kinderen vermist in Noord- Oeganda en er zouden nog steeds  heel wat kinderen zijn die in handen  blijven van de rebellen.

Haar bedoeling met het schrijven van dit boek is om rijkere landen aan te spreken en omdat ze hoopt dat het boek heel wat belangstelling krijgt. Waardoor de internationale gemeenschap zou optreden. De rebelleider Kony en zijn rebellen heeft ondertussen Afrika eindelijk de kans gegeven om zich vredevol te ontwikkelen.  Sinds ze het boek heeft geschreven zijn er al wat meer rijkere landen die hier mee aan helpen en verantwoordelijkheid opnemen om heel deze handel in kindsoldaten te laten stoppen.

Kortom kan je zeggen dat Els De Temmerman haar grootste frustratie is dat ze de mensen wel kan helpen overleven maar niet uit de vicieuze cirkel van de armoede kan halen. Dit krijg je ook niet zomaar klaar. Ze laat ons al heel wat zien in haar boek, waar ze al twee jaar aan gewerkt heeft. Het dagboek laat ons meeleven in de wereld waarin zij haar bevind tussen al deze hulpeloze kinderen die niet beter weten. 

Nu even wat meer over kindsoldaten in het algemeen...

Wat zijn kindsoldaten?


Iedere persoon die jonger is dan 18 jaar die actief deelneemt aan een politiek, ideologisch of militair gewapend conflict'. ook kinderen die in een vredestijd gerekruteerd worden in een regeringsleger of rebellentroepen worden als kindsoldaat beschouwd.


Wat moeten kindsoldaten doen?


Vaak worden kinderen nog meer uitgebuit dan volwassen soldaten. Ze worden gebruikt in militaire conflicten en komen hierdoor in gevaarlijke situaties terecht. Ook moeten de kinderen rechtstreeks deelnemen aan de strijd of krijgen ze andere taken. Vaak krijgen ze de taak toegewezen om spion, drager, boodschapper of kok te zijn. Landmijnen zijn plaatsen die ze laten verkennen door de kindsoldaten. Hierdoor zijn het de kinderen die eerst het doelwit worden van de vijand. Tijdens een aanval van het vijandelijke leger worden zij soms in de frontlinie geplaatst zodat ze als eerst geraakt worden terwijl de volwassen soldaten de tijd nemen om zich rustig terug te trekken. 


Kinderen gebruikt men om gevangenen te bewaken. Wanneer een gevangene probeert te ontsnappen zijn de kinderen verplicht om hen dood te schieten. 


Je kan wel zeggen dat de kinderen gebruikt worden als 'leven schild' voor de volwassenen.


ook het lot van de meisjes is gruwelijk. Vaak worden ze seksueel misbruikt, moeten letterlijk de vrouw van een volwassen soldaat spelen en worden zelfs verplicht om met hen te trouwen. 


Een van de vragen die mij parten speelde was WAAROM KINDEREN?

Het heeft zo zijn voordelen voor het leger. Het is handig wanneer er een tekort is aan volwassen soldaten, vooral in een langdurig conflict waar er al heel wat mensen gesneuveld zijn. Daarnaast is het handig dat ze klein en lenig zijn, zij kunnen zich gemakkelijk verstoppen. Ook zijn kinderen goedkoop, ze gehoorzamen en zijn gemakkelijker te beïnvloeden. Kinderen hebben geen besef van goed en kwaad! Kinderen zijn zelfs tot ergere dingen in staat dan volwassenen. Ze laten zich sneller schrik aanjagen door dreigementen zoals zware straffen wanneer ze ongehoorzaam zijn. 


Door de technologische vooruitgang op vlak van wapens en de grote verspreiding ervan in het niet meer belangrijk om groot en sterk te zijn. Semi- automatische wapens zijn alsmaar lichter waardoor het eenvoudiger is om het te bedienen. Zelfs een kind van 10 jaar kan er al snel mee overweg. Wapens zijn en worden steeds goedkoper, zo worden er nog meer kinderen ingezet.


Kiezen kinderen ervoor of worden ze gedwongen?


Uit het dagboek van Els de Temmerman kunnen we afleiden dat dit onder dwang gebeurt. Eens kinderen ervan geproefd hebben durven ze wel eens te zeggen dat ze vrijwillig terug willen naar de rebellen. Dit is eerder uit schrik om vermoord te worden door de rebellen. Kinderen uit ontwikkelingslanden gelijk Noord- Afrika bevinden zich vaak in uitzichtloze situaties waardoor het leger soms de enige uitweg lijkt. In een oorlogsgebied of in een vluchtelingenkamp is het sociale contact vaak ver zoek. Het is ieder voor zich! 


Een bepaalde status en macht hebben geeft dan al snel een  'beter' gevoel dan niets zijn en afgeslacht worden. Het lijkt er vaak op dat kinderen dan pas een plaats in de maatschappij vinden. Voor andere kinderen is het vaak gewoon een 'job' gelijk een ander. 

Het leger probeert in dorpen of in scholen de kinderen ‘warm te maken’ om deel te nemen aan de strijd: 

oorlog wordt voorgesteld als een groot avontuur waarin kinderen helden kunnen zijn en er wordt een mooi salaris beloofd (al wordt dit in de praktijk zelden uitbetaald). Vaak is ‘wraak’ een belangrijke motivatie om naar het leger te gaan. Sommige kinderen hebben familie en vrienden zien mishandeld of vermoord worden door regeringstroepen en sluiten zich dan aan bij verzetstroepen om zo wraak te kunnen nemen. 

Veel straatkinderen die bijvoorbeeld het politiegeweld beu zijn, laten zich vrijwillig inlijven in het verzetsleger om op die manier iets te veranderen of om hun ongenoegen uit te drukken. In de meeste gevallen worden kinderen echter verplicht om naar het leger te gaan. Ze worden gewoon ontvoerd en meegenomen naar de basis waar ze al dan niet een opleiding krijgen. Ouders laten deze ontvoeringen soms gewoon toe omdat

ze schrik hebben om gestraft of vermoord te worden. 

Soms wordt een dorp overvallen door een leger, volwassenen worden vermoord en kinderen worden ingelijfd in het leger. Vaak worden kinderen gedwongen om zelf hun familie te vermoorden zodat ze later nooit meer kunnen terugkeren naar hun eigen dorp. Ze hebben immers zelf meegedaan aan het geweld... Ook worden kinderen dikwijls gedwongen tot het nemen van drugs zodat ze niet meer weten wat ze doen en gemakkelijker opdrachten uitvoeren en geweld gebruiken.

Wat zijn de gevolgen voor het leven van een kindsoldaat?

 De gevolgen van het leven als kindsoldaat zijn afschuwelijk. De overlevingskansen van een kindsoldaat zijn niet groot. Het aantal gesneuvelde kindsoldaten in de laatste tien jaar wordt geschat op 2 miljoen!

Als de kinderen de oorlog al overleven, zijn de lichamelijke gevolgen vaak zeer groot. Door de zware lasten die kinderen moeten dragen, kunnen vervormingen optreden aan rug en schouders. Andere lichamelijke aandoeningen zoals infecties van de luchtwegen en de huid, ondervoeding, en seksueel overdraagbare ziektes zoals AIDS komen veel voor. Ook oor- of oogbeschadigingen en lichamelijke verminkingen door kogels en mijnen zijn schering en inslag. Veel kinderen hebben tijdens hun dienstperiode amper voedsel

gekregen, zodat ze zwaar ondervoed zijn. 

En dan hebben we nog niet gesproken over de psychische gevolgen. Hulpverleners vrezen dat duizenden van deze kindsoldaten nooit meer een normaal leven zullen kunnen leiden. Oorlogstrauma’s gaan immers gepaard met een hele reeks symptomen. Zo hebben veel kinderen te kampen met concentratieproblemen,

depressies, nachtmerries, bedplassen, cognitieve ontwikkelingsstoornissen, gebrek aan een toekomstperspectief, sommigen worden zelfs hyperactief of agressief,... Uiteraard kan het verplichte gebruik van drugs in het leger vaak voor verslaving zorgen.

Is het gebruik van kindsoldaten verboden?


In 1989 werd het ‘Verdrag inzake de Rechten van het Kind’ goedgekeurd door de Verenigde Naties.
Bijna alle landen hebben (juni 2002) dit verdrag ondertekend, behalve de Verenigde Staten en
Somalië. Het Kinderrechtenverdrag verbiedt staten om kinderen jonger dan 15 jaarte gebruiken  in het leger. Ook eist het artikel dat de landen die het verdrag ondertekend hebben, erop toezien en de nodige maatregelen nemen opdat er geen kinderen jonger dan 15 jaar deelnemen aan gewapende conflicten. 


Artikel 1 van dit verdragstelt echter dat iedereen onder de 18 jaar als kind wordt beschouwd. Daarom zou het logisch zijn dat de leeftijdsgrens voor inlijving in het leger 18 jaar zou zijn, en niet 15 zoals artikel 38
stelt. Allerlei internationale niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) drongen dan ook aan op een verhoging van de minimumleeftijd van 15 jaar naar 18 jaar. In 1992 is er een aanbeveling gedaan naar
het Comité voor de Rechten van het Kind, om een ‘aanvullend protocol’ toe te voegen aan het Verdrag inzake de Rechten van het Kind, dat de minimumleeftijd moest verhogen naar 18 jaar.


In 1995 werd er door de VN-Commissie voor de Rechten van de Mens een werkgroep opgericht om
dit ‘aanvullend protocol’ voor te bereiden. Dit aanvullend protocol (bij artikel 38 van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind) moest deelname aan gewapende conflicten onder de 18 jaar verbieden.


Op 25 mei 2000 werd de tekst van het protocol goedgekeurd door de Algemene Vergadering van
de Verenigde Naties. Vanaf dan stond het open voor ondertekening door alle regeringen, en voor ratificatie door hun parlement. België ondertekende het protocol op 6 september 2000.


Op 12 februari 2002 werd het aanvullende protocol van kracht (3 maanden na de tiende
ratificatie). 

Ondertussen hebben minstens 99 landen het protocol al ondertekend!!!






Zijn de kinderen de criminelen of zijn ze het slachtoffer????


We kunnen natuurlijk niet ontkennen dat het uiteindelijk de kinderen zijn die ook gruwelijke daden verrichten. Amnesty international vindt dat ze eveneens gestraft moeten worden voor de daden die ze hebben gepleegd . Ze zeggen wel dat wanneer ze ertoe gedwongen worden we er toch eens over moeten nadenken of ze dan deze straffen moeten krijgen? 


Vaak worden de kinderen bedreigd met zware lichamelijke straffen of zelfs de doodstraf. De kinderen worden tegen hun wil verplicht om drugs te nemen. In welke staat bevinden ze zich dan? We hebben al eerder gezegd dat kinderen het onderscheid niet kunnen maken tussen goed en kwaad???? Dus ik weet niet wat jullie ervan vinden maar ik vind niet dat deze kinderen gestraft mogen worden, ze moeten hulp krijgen!!!


Ook wil ik jullie even op de volgende kaart laten zien waar de kindsoldaten zich zoal situeren:

Zoals ik al eerder heb aangetoond kan je hier duidelijk zien dat het gaat om ontwikkelingslanden.


Ook heb ik een filmpje gevonden over kindsoldaten. Het is een kinderlijk filmpje maar geloof mij het is aangrijpend! Neem zeker de tijd om dit te bekijken en even na te denken over de voorgaande informatie die ik jullie allemaal heb gegeven over kindsoldatne.  Bij dit filmpje wil ik dan ook afsluiten rond het thema kindsoldaten. Dankzij het boek waar ik me zo heb moeten doorsleuren en de interessante informatie die ik gevonden heb ben ik toch meer te weten gekomen over kindsoldaten. Zo zie je maar, moeilijk gaat ook! Het uiteindelijke resultaat geeft dan de nodige voldoening!

              Meningen over dit filmfragment zijn altijd welkom!


Ook heb ik nog een aangrijpende documentaire voor jullie. Dit is niet voor gevoelige kijkers! Maar wel de moeite waard om eens bij stil te staan.

Het leven van een kindsoldaat na de oorlog:

Bronnen:

AMNESTY INTERNATIONAL, kindsoldaten, internet, oktober 2011, (http://www.amnesty.nl/downloads/kindsoldaten.doc).

BARNEN, R., save the children, internet, oktober 2011, (http://www.rb.se/Pages/default.aspx).

CHILD SOLDIERS. INFO, independent Webportal, oktober 2011, (http://www.kindsoldaten.nl/).

CHILD SOLDIERS VZW, steun kinderen in Oeganda, oktober 2011, (http://www.childsoldiers.net/).

VAULTJUKEBOX, het leven van een kindsoldaat, oktober 2011, (http://www.youtube.com/watch?v=xDuZTR7ieBI).

VAULTJUKZBOX, kindsoldaten na de oorlog, oktober 2011, (http://www.youtube.com/watch?v=oHlU7vOT1U0).

Kindsoldaten’; informatiesetje van Amnesty International Nederland